Вчера во попладневните часови, во амфитеатарот на УЈИЕ во Скопје, во рамките на Научната конференција „Терминологијата и нејзината улога за познавањето на професионалниот јазик“ (организирана од страна на АПЈ и на УЈИЕ), се промовираше зборникот на трудови под наслов „Повеќејазичноста и предизвиците во спроведувањето на Законот за употреба на јазикот на РСМ“ на три јазици (албански, македонски и англиски). За значењето на ова издание на почетокот зборуваше модераторот, проф. д-р Изер Максути од Универзитетот „Укшин Хоти“ во Призрен, Република Косово, изјавувајќи дека станува збор за збир на трудови на 20 автори-учесници на Научната конференција од минатата година, одржана по повод Меѓународниот ден на мајчиниот јазик, од 20-22 февруари 2020 год.
Првиот промотор на овој зборник, проф. д-р Мустафа Ибрахими од Универзитетот „Мајка Тереза“ во Скопје, истакна дека Зборникот е добар чекор, бидејќи многу проблеми бараат решенија. Тој рече дека треба да се одреди службениот јазик, кои се границите на неговата употреба и способноста за превод. Во оваа прилика тој потсети дека ЕУ е посветена на моделот на учење на три јазици: да се заштити мајчиниот јазик, наставата на локалниот јазик и наставата на службениот јазик. Тој, исто така, го наведе искуството на два универзитета, УЈИЕ и „Мајка Тереза“, за наставата за двојазично образование кај нив. Во однос на статусот на албанскиот јазик, нагласи тој, имаме мал проблем – дали ќе има ексклузивен статус, или само по потреба, и потсетувајќи на искуството на некои земји, рече дека финскиот модел е најдобриот модел. Владата и државата, според него, треба да се фокусираат на планирање стратегија за јазици, на микро и на макро-план.
Професорката од Универзитетот во Приштина, Ремзије Шахини Хоџај, рече дека јазикот е највиталниот дел од комуникацијата, а често и за неможност за комуникација. Прашањето за примена на јазикот е многу важно во општеството и, цитирајќи го Ниче, рече дека примената на јазикот често е лековита, честопати смртоносна. Ние сме дел од регионот што го доживеа ова на различни начини, подвлече таа, давајќи поддршка на културната разновидност и во овој контекст изрази убедување дека РСМ може да се користи како модел што може да се користи насекаде, не само во регионот, но и пошироко. Во продолжение, таа зборуваше за содржината на книгата.
Лилјана Пандева, лингвист, ангажирана во АПЈ, зборуваше исцрпно за сите трудови во резимето. „Авторите на делата се истакнати имиња, професори и научници од неколку универзитети во земјата и пошироко, од Албанија, Косово и Австрија, без чие присуство, конференцијата немаше да ја постигне својата цел – почитување на мајчиниот јазик, со посебен акцент на примената на албанскиот јазик во РСМ, како втор службен јазик.
Во овој контекст, постојат повеќе дела што се занимаваат со институционална употреба на албанскиот јазик и во дијахрониски и во синхрониски аспект “, рече Л. Пандева, која потоа детаљно зборуваше за секое дело.
Последниот промотор на публикацијата беше професорот од Универзитетот во Тетово, д-р Измит Дурмиши, кој меѓу другото, истакна дека од своето основање АПЈ упорно продолжува да го брани статусот на службените јазици, особено албанскиот јазик во јавниот дискурс во државните институции и не само во нив. За таа цел, нагласи АПЈ, соработува со албанолошки институции од земјата и од странство, помагајќи во практичната примена на албанскиот јазик.
Меѓународната конференција завршува во четврток (30 септември) со четири научни панели, на коишто ќе присуствуваат албанолози и истражувачи од други области од научни и од образовни институции од Северна Македонија, Албанија, Косово, Италија и Бугарија.
Извор: Агенција за примена на Јазикот што го зборуваат најмалку 20 % од граѓаните
